Coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których zatrzymanie prawa jazdy następuje niesłusznie lub procedura zatrzymania prawa jazdy okazuje się nieprawidłowa. Bardzo często zdarza się, że zatrzymanie prawa jazdy przyczynia się do utraty środków do życia, czy też społecznego napiętnowania.Warto w takiej sytuacji podjąć działania, mające na celu uzyskania odszkodowania i zadośćuczynienia, które chociaż w niewielkim stopniu zrekompensuje skutki niesłusznego zatrzymania prawa jazdy.
Kiedy mamy do czynienia z niesłusznym zatrzymaniem prawa jazdy?
W sytuacji, kiedy m.in. pomiar prędkości był błędny lub dokonany w sposób nieprawidłowy, błędny był pomiar stężenia alkoholu znajdującego się w organizmie lub brak jest wydruku pomiaru albo pomiar wskazywał wartość jako „błędna”, a nadto, jeżeli przepisy, na podstawie których prawo jazdy zostało zatrzymane, zostały uznane za niekonstytucyjne. Jednak, aby móc dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienie za niesłuszne zatrzymanie prawa jazdy konieczne jest udowodnienie owej „niesłuszności” w toku procesu karnego. Pierwszym krokiem do tego jest nieprzyjmowanie mandatu karnego lub uchylenie się od przyjętego mandatu. To właśnie w toku procesu karnego musimy udowodnić, że, zatrzymanie prawa jazdy było niesłuszne. Jeżeli jednak uda się tego dowieść, otwiera się droga do dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia na drodze cywilnej, w oparciu o art. 417 § 1 kodeksu cywilnego.
Odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne zatrzymanie prawa jazdy – podstawa prawna
Nie sposób nie odnieść się do art. 553 kodeksu postępowania karnego,w którym to ustawodawca przewidział możliwość dochodzenia odszkodowania za niesłuszne skazanie, aresztowanie lub zatrzymanie (więcej o niesłusznym tymczasowym zatrzymaniu czytaj tutaj: http://odszkodowaniaoc.rzeszow.pl/postepowanie-sadowe/odszkodowanie-i-zadoscuczynienie-za-niesluszne-tymczasowe-aresztowanie/).Artykuł 553 kpk nie ma jednak zastosowania do środka karnego (np. zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych), co stwierdzono m.in. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 7 grudnia 2006 r. (II AKa 162/06). Dlatego w takim przypadku należy sięgnąć do treści art. 417 §1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jak zatem można zauważyć, za niezgodne z prawem działania prokuratury i policji odpowiada Skarb Państwa.
Wydaje się, że najczęstszym przypadkiem deliktowego działania policji będzie korzystanie przez funkcjonariusza niesprawnego alkomatu, a także brak przeprowadzenia przez niego w takiej sytuacji dodatkowego badania krwi w szpitalu. Nie sposób w tym miejscu nie przywołać treści art. 77 ust. 1 Konstytucji RP: każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.
Oczywiście jak najbardziej zasadne byłoby sięgnięcie w takiej sytuacji również do art. 448 kodeksu cywilnego, poprzez ustalenie, iż na kanwie przedmiotowej sprawy doszło do naruszenia dobra osobistego. Jednak w takiej konstrukcji należy odnieść się wprost do doznanej „krzywdy”, oczywiście w oparciu o naruszenie dobra osobistego (art. 23 kodeksu cywilnego). Należy jednak zważyć na treść art. 23 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym: dobra osobiste człowieka takie jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawną (…). Niewątpliwie w takiej sytuacji można uznać, że dochodzi do naruszenia dobra osobistego jakim jest naruszenia wolności oraz wizerunku, np. prawo do swobodnego poruszania się wybranym środkiem komunikacji. Z uwagi na konstrukcję art. 23 i wskazanie w nim słowa „w szczególności” należy uznać, że katalog weń wskazany jest jedynie przykładowy, otwarty i poddający się sytuacji społecznej oraz gospodarczej w zmieniających się czasach.
Podsumowanie
W sytuacji, kiedy doszło do niesłusznego zatrzymania prawa jazdy, istnieje możliwość dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia od Skarbu Państwa. Trzeba jednak pamiętać, że nie każde zatrzymanie prawa jazdy jest niesłuszne i dopiero udowodnienie tej niesłuszności otwiera drogę do dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia na drodze postępowania cywilnego w oparciu o wyżej opisaną podstawę prawną.
