AC i OC,  Postępowanie cywilne,  Postępowanie przed Towarzystwem Ubezpieczeń,  Postępowanie sądowe,  Wypadek w rolnictwie,  Wypadki drogowe,  Wypadki przy pracy

Uzyskanie odszkodowania i zadośćuczynienia przy wyczerpaniu sumy gwarancyjnej z OC

Wyczerpanie sumy gwarancyjnej – kiedy wytoczyć powództwo?

W pierwszej kolejność należy omówić podstawę prawną wytoczenia takiego powództwa. Z uwagi na to, że był to problem złożony, został on poddany pod ocenę Sądu Najwyższego w kontekście możliwości dalszego wypłacania świadczenia zarówno na podstawie art. 357(1) k.c., zgodnie z którym: Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym”Przedstawiciele doktryny nierzadko podnoszą̨, iż przepis ten reguluje kwestie związane z umownymi stosunkami zobowiązaniowymi (por. M. Serwach, E. Kowalewski, Klauzula rebus sic stantibus a podwyższenie sumy gwarancyjnej w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej, „Rozprawy Ubezpieczeniowe” 2006, nr 1). W uchwale z dnia 29 grudnia 1994 r. (sygn. akt III CZP 120/94) Sąd Najwyższy stwierdził, że w wyjątkowych przypadkach możliwe jest zastosowanie art. 357(1) k.c. w sprawach o świadczenia z obowiązkowego ubezpieczenia OC w sytuacji sumy gwarancyjnej. Nie ma zatem wątpliwości, że to właśnie ten artykuł bazując na stanowisku Sądu Najwyższego jest podstawą do wytoczenia tego rodzaju powództwa.

Obowiązki Zakładu Ubezpieczeń

W sytuacji, kiedy dochodzi do wyczerpywania się sumy gwarancyjnej Zakład Ubezpieczeń ma obowiązek poinformować uprawnionego i poszkodowanego o możliwości wyczerpania się określonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej, w przypadku, gdy łączna kwota wypłaconych odszkodowań lub innych świadczeń przekroczy 80% określonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

 Warunki wytoczenia powództwa

Należy mieć na uwadze, że art. 357(1) kodeksu cywilnego, stanowi: że sad może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Powyższe ma znaczenie, o tyle że dla zastosowania tego przepisu istotne jest, aby powództwo o oznaczenie sposobu wykonania zobowiązania wynikającego z umowy ubezpieczenia OC zostało wytoczone, kiedy stosunek ubezpieczenia jeszcze istnieje. Czyli jeszcze przed wyczerpaniem się sumy gwarancyjnej. W tej sytuacji to Sąd określi sposób dalszego wykonywania zobowiązania, a więc dokona zmiany istniejącego stosunku prawnego. Trzeba przy tym pamiętać, że jak w każdym procesie cywilnym również i w toku tego postępowania konieczne jest wykazanie, nadzwyczajnej zmiany stosunków, zagrożenie rażącą stratą, niemożnością przewidzenia wpływu zmiany stosunków na wykonanie zobowiązania. Powyższy obowiązek wykazania spoczywa na tej osobie, która wytacza powództwo.  Jednocześnie trzeba mieć na uwadze, że art. 357(1) k.c. ustanawia tzw. prawo sędziowskie, stąd sąd nie jest związany żądaniem pozwu co do sposobu ingerencji w stosunek zobowiązaniowy, a decyzję o zmianie zobowiązania i kształcie tej zmiany sąd podejmuje niezależnie od woli poszkodowanego (por. P. Machnikowski, (w:) E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2006, s. 518).

Podsumowanie

W sytuacji, kiedy doszło do zdarzeniu w skutek którego uprawnionych do wypłaty odszkodowania czy zadośćuczynienia jest określona grupa osób, mogą one korzystać ze swojego prawa, nawet w sytuacji, kiedy dochodzi do wyczerpywania się sumy gwarancyjnej, a nawet po jej wyczerpaniu. Warto wiedzieć, że w obecnie obowiązujących przepisach Zakład Ubezpieczeń ma obowiązek poinformować takie osoby o możliwości wyczerpania się określonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej, w przypadku, gdy łączna kwota wypłaconych odszkodowań lub innych świadczeń przekroczy 80% określonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

 

Adwokat Iwona Wachel Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego w Rzeszowie. Jako adwokat w ramach swojej praktyki zajmuje się m.in. prawem cywilnym oraz prawem karnym z uwzględnieniem etapów obejmujących postępowanie przygotowawcze, proces sądowy, postępowanie wykonawcze. Specjalizuje się w sprawach odszkodowawczych z uwzględnieniem wypadków komunikacyjnych, wypadków przy pracy, wypadków w rolnictwie, wypadków za granicą, błędów medycznych oraz naruszenia dóbr osobistych.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *