Odszkodowanie za pojazd,  Postępowanie przed Towarzystwem Ubezpieczeń,  Postępowanie sądowe,  Wypadki drogowe

Zwrot Kosztów Najmu pojazdu zastępczego z OC sprawcy

Wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione ? tak wynika z tezy Uchwała SN z dnia 24 sierpnia 2017r, III CZP 20/17.

W dzisiejszej dobie, powszechnej motoryzacji, samochód nie jest dobrem luksusowym, a korzystanie z tej formy transportu nie może być traktowane jako zbytek. Poszkodowany ma prawo dysponować sprawnym pojazdem niezależnie od tego, czy jego własny pojazd wykorzystywany  był do prowadzenia działalności gospodarczej, czy też poszkodowany użytkował go do zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych.

Uczestnictwo w  kolizji drogowej powodujące uszkodzenie lub zniszczenie pojazdu  pociąga za sobą szereg negatywnych konsekwencji, powodując nie tylko konieczność podjęcia czynności celem likwidacji szkody, ale także pozbawiając poszkodowanego możliwości korzystania z własnego pojazdu

W takiej sytuacji zupełnie usprawiedliwionym zachowaniem poszkodowanego jest najęcie, na czas likwidacji szkody, pojazdu zastępczego, którego refundacji kosztów można następnie domagać się z OC sprawcy szkody.

Zgodnie z art. 822 k.c. w związku z art. 436 k.c. oraz przepisami ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ubezpieczyciel sprawcy szkody zobowiązany jest do naprawienia wyrządzonej poszkodowanemu szkody. Na zakres odpowiedzialności odszkodowawczej zakładu ubezpieczeń kluczowe znaczenie ma art. 361 k.c. określający ogólne reguły ustalające zakres przysługującego poszkodowanemu odszkodowania obejmujące rzeczywistą szkodę jaka została poszkodowanemu wyrządzona, jak również korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskazane reguły nakazują przy tym przestrzegania zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego, co w przypadku poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego, mieści się zazwyczaj w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu.

Zwrotu kosztów za najem pojazdu zastępczego domagać się mogą nie tylko osoby prowadzące działalność gospodarczą lub wykonujące wolny zawód, co w doktrynie i orzecznictwie od dawna nie budziło żadnych wątpliwości, ale także, zgodnie z przełomową uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. III CZP 05/11) ?Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego nie służącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego, nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej?

W oparciu o w/w Uchwałę Rzecznik Ubezpieczonych stanął na stanowisku, iż uprawnienie poszkodowanego, będącego osobą fizyczna nieprowadzącą działalności gospodarczej, do żądania zwrotu wydatków poniesionych na najem pojazdu zastępczego zostało powiązane z obiektywna potrzebą odtworzenia możliwości korzystania z uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu- brakiem innego, wolnego i nadającego się do wykorzystania pojazdu mechanicznego w mieniu poszkodowany oraz  autonomia woli poszkodowanego, tj. wykorzystywania pojazdu zastępczego do realizacji czynności życia codziennego.

Zgodnie z Wyrokiem Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 21 listopada 2013 roku do sygn. III Ca 673/13 ? podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja w granicach adekwatnego związku przyczynowego. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy.

W Wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 7 sierpnia 2013 roku do sygn.. XII Ga 309/13 stwierdzono wprost, iż utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jego zniszcznia czy uszkodzenia stanowi szkodę majątkową. Niemożność korzystania z rzeczy np. z samochodu, który został uszkodzony i wymaga naprawy jest normalnym następstwem szkody, o której mowa w art. 361 § 1 k.c. powodującym obowiązek wypłaty odszkodowania. Samochód, jako środek komunikacji, jest dobrem popularnym, nie uznawanym za wyraz luksusu.

Powyższe rozważania jednoznacznie wykazują, iż zasadą jest obowiązek zapłaty przez zakład ubezpieczeń społecznych kosztów najmu samochodu zastępczego.

W zakresie dotyczącym  zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, rozróżniamy dwie sytuacje: szkodę częściową oraz szkodę całkowitą.

 

  1. W przypadku szkody częściowej, za konieczny i ekonomicznie uzasadniony czas najmu, zgodnie z obowiązującym orzecznictwem, przyjmuje się okres od dnia wyrządzenia szkody do dnia jej naprawienia, biorąc przy tym pod uwagę wszystkie technologiczne uwarunkowania związane z przywróceniem pojazdu do stanu poprzedniego oraz z przeprowadzeniem postępowania likwidacyjnego przez ubezpieczyciela. Do okresu tego należy więc czas potrzebny na zebranie dokumentacji szkodowej i niezwłoczne zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi, przeprowadzenie pierwszych i ewentualnych dalszych oględzin przez rzeczoznawcę ubezpieczyciela, sporządzenie kalkulacji naprawy, czas oczekiwania na zamówione części, naprawa, która w rzeczywistości może nieco odbiegać od tzw. technologicznego czasu naprawy oraz okres organizacyjny na odebranie naprawionego pojazdu.
  2. Zwrot kosztów najmu w przypadku szkody całkowitej, tj. wówczas gdy pojazd uległ zniszczeniu w takim stopniu, że nie nadaje się do naprawy albo gdy koszt naprawy przekroczyłby wartość pojazdu w dniu likwidacji szkody liczy się  za okres od dnia zniszczenia pojazdu do dnia, w którym poszkodowany mógł nabyć analogiczny pojazd nie dłużej jednak niż za czas do daty wypłaty odszkodowania, co zresztą potwierdza liczne orzecznictwo w tym zakresie.

W zakresie  zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego z OC sprawy szkody, wchodzą również takie zagadnienia, jak kwestia obniżania wartości odszkodowania o tzw. koszty eksploatacyjne oraz ewentualne przekroczenie wysokości kosztów najmu w stosunku do wartości uszkodzonego pojazdu. Okoliczność ta nie wyklucza możliwości dochodzenia ich refundacji, bowiem nie przesądza to automatycznie o przyczynieniu się poszkodowanego do zwiększenia rozmiarów szkody.

Jeśli poszkodowany w kolizji samochodowej nie ma pieniędzy na naprawę auta, a postępowanie likwidacyjne przedłuża się z przyczyn leżących po stronie ubezpieczyciela, to ten ostatni musi ponieść pełne koszty wynajęcia pojazdu zastępczego.

Tak uznał Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli, a Sąd Okręgowy w Sieradzu potwierdził prawidłowość jego stanowiska w wyroku z 27 września 2017 r. (sygn. akt I Ca 340/17).

Podsumowując poszkodowanemu należy się zatem zwrot wszelkich celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków, poniesionych w celu przywrócenia stanu poprzedniego. Do tych celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków związanych z likwidacją skutków szkody należy zaliczyc konieczność czasowego wynajęcia pojazdu zastępczego przez poszkodowanego. Poszkodowany może bowiem żądać zrekompensowania uszczerbku majątkowego polegającego na niemożliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu. W jego ramach poszkodowany może żądać pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres, w którym nie było możliwe korzystanie z pojazdu, który uległ uszkodzeniu – uzasadniony okres najmu.

 

 

 

 

 

 

Adwokat Iwona Wachel Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego w Rzeszowie. Jako adwokat w ramach swojej praktyki zajmuje się m.in. prawem cywilnym oraz prawem karnym z uwzględnieniem etapów obejmujących postępowanie przygotowawcze, proces sądowy, postępowanie wykonawcze. Specjalizuje się w sprawach odszkodowawczych z uwzględnieniem wypadków komunikacyjnych, wypadków przy pracy, wypadków w rolnictwie, wypadków za granicą, błędów medycznych oraz naruszenia dóbr osobistych.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *