W sytuacji kiedy dochodzi do szkody na osobie czy rzeczy pierwszym krokiem do uzyskania należnych świadczeń będzie zgłoszenie szkody odpowiedniemu podmiotowi ? najczęściej zakładowi ubezpieczeń. Jak wygląda taka procedura i jakie rodzaje roszczeń przysługują nam zgodnie z treścią polskich przepisów? O tym mowa będzie poniżej.
Zgłoszenie szkody to pierwsza czynność jakiej należy dokonać kiedy chcemy poinformować towarzystwo ubezpieczeń o zdarzeniu, wskazać osobę winną zaistnienia tej sytuacji oraz wezwać podmiot odpowiedzialny do wypłaty należytych świadczeń. Nie jest to czynność w stosunku do której konieczna jest jakaś szczególna forma, należy mieć jedynie w pamięci, że trzeba dokładnie opisać zdarzenie, doznaną szkodę oraz wskazać na podstawę z której wywodzimy dane sprawcy i jego winę (najczęściej prawomocny wyrok karny skazujący). Zasadniczo podstawą roszczeń dochodzonych z tytułu czynów niedozwolonych są m.in. art. 444-448 kodeksu cywilnego. W związku z powyższym osoba która doznała szkody w skutek czyjegoś działania może domagać się odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty lub naprawienia szkody. Wszystkich tych form naprawienie szkody można domagać się łącznie.
Zadośćuczynienie jest to forma naprawienia szkody niematerialnej, krzywdy zaistniałej w sferze psychicznej i emocjonalnej, gdzie różnica między stanem sprzed zdarzenia w porównaniu ze stanem psychicznym po wypadku będzie miała negatywne oddziaływanie na życie poszkodowanego.
Z kolei odszkodowanie jest to majątkowo wyceniona szkoda w postaci, np. kosztów leczenia, zakupu leków, kosztów rehabilitacji, zniszczonych rzeczy, kosztów opieki nad poszkodowanym przez osoby trzecie, kosztów dojazdów do placówek leczniczych, lekarzy, na rehabilitację oraz co ważne również podejmowania uzasadnionego, celowego leczenia prywatnego.
Ponadto osoba poszkodowana w skutek wypadku może domagać się przyznania na jej rzecz renty. Powyższe w sytuacji kiedy zdarzenie wywołało na tyle poważną szkodę, iż osoba poszkodowana nie może wrócić do wykonywania pracy zarobkowej, tzw. renty wyrównawcza/uzupełniająca. Warto w tym miejscu przytoczyć orzeczenie Sądu Najwyższego dotyczącego tej problematyki: Jeżeli wypadek przy pracy nie spowodował całkowitej niezdolności do pracy a jedynie ograniczenie możliwości zarobkowych pracownika podstawą ustalenia wysokości renty wyrównawczej (art. 444 § 2 KC) stanowi wysokość spodziewanego wynagrodzenia pomniejszonego o wynagrodzenie, które pracownik może uzyskać wykorzystując ograniczoną zdolność do pracy, bez względu na aktualną sytuację na rynku pracy. (Wyrok SN z 7. II. 2006 ‚ UK 301/05).
Ponadto zakład ubezpieczeń może przyznać rentę na zwiększone potrzeby gdy z powodu obrażeń lub trwałego rozstroju zdrowia dana osoba musi regularnie wydawać więcej na ochronę zdrowia czy opiekę. Do pokrycia takich wydatków zobowiązany jest sprawca szkody, a co za tym idzie ? towarzystwo, w którym wykupił polisę OC. Żeby otrzymać rentę, trzeba przedstawić ubezpieczycielowi zaświadczenie lekarskie wskazujące, jaki jest zakres zwiększonych potrzeb i jak długo te potrzeby mogą występować, tj. kiedy jej potrzeby życiowe w skutek wypadku uległy zmianie i wymagana jest np. całodobowa opieka, specjalna dieta, szereg leków, zabiegów ? tzw. renta na zwiększone potrzeby.
Jeżeli poszkodowany stał się inwalidą trwale niezdolnym do wykonywania wyuczonego zawodu, może żądać od towarzystwa pokrycia kosztów przygotowania do innego zawodu (np. opłacenia kursu, szkolenia, pomocy naukowych).
Takie świadczenie rentowe wypłacane będzie comiesięcznie do określonego dnia każdego następującego po sobie miesiąca w wysokości ustalonej przez zakład ubezpieczeń. Można oczywiście wnioskować o zmianę wysokości przyznanej renty z uwagi na szczególne okoliczności.
Trzeba jednak pamiętać, że wszelkie przyznane świadczenia na etapie postępowania likwidacyjnego przed zakładem ubezpieczeń często stanowią jedynie ułamek sum jakie powinny być przyznane tytułem naprawienia szkody doznanej przez poszkodowanego. Jest często celowym zabiegiem zaniżanie wypłacanych świadczeń tytułem zadośćuczynienia, odszkodowania czy też renty aby zniechęcić poszkodowanych dochodzenia swoich prawa na drodze postępowania sądowego. Różnica między kwotami wypłacanymi na etapie postępowania likwidacyjnego a tymi zasądzanymi przez sądy często wygląda w taki sposób, iż towarzystwo wypłaca za tę samą szkodę tytułem zadośćuczynienia kwotę 10.000 zł podczas gdy sąd zasądza na rzecz tej samej osoby kwotę 50,000 zł.
Mając na względzie powyższe należy pamiętać, że postępowanie przez zakładem ubezpieczeń stanowi jedynie etap wstępny w dochodzeniu roszczeń należnych w skutek doznanej krzywdy, dlatego w sytuacji kiedy nie jesteśmy zadowoleni z przyznanych nam kwot tytułem naprawienia szkody należy pamiętać, iż warto rozważyć drogę sądową celem pełnego i adekwatnego naprawienia szkody.
