Odszkodowanie za pojazd,  Postępowanie karne,  Postępowanie sądowe,  Wypadki drogowe

Zasady odpowiedzialności Towarzystw Ubezpieczeń za szkody wyrządzone przez pijanego kierowcę

Na samym początku wskazać należy, iż tylko w roku 2017 policja w całym kraju przeprowadziła 17,8 mln kontroli trzeźwości, podczas których wykryto 109 405 nietrzeźwych kierujących. Należy odnotować, iż w stosunku do lat poprzednich nastąpił spadek kierowców wsiadających do samochodów pod wpływem alkoholu. Powyższe może cieszyć tylko do momentu kiedy dokonamy porównania Polski z innymi krajami UE. Kiedy dokonamy porównania liczby śmiertelnych ofiar wypadków na milion mieszkańców to okaże się że w 2016 roku w Polsce współczynnik ten wyniósł 79, podczas gdy średnia dla wszystkich państw Unii Europejskiej wyniosła 51.

Mając na uwadze skalę powyższego zjawiska, omówienia wymaga temat odpowiedzialności Towarzystwa Ubezpieczeń za szkody wyrządzenie przez pijanych kierowców (odpowiedzialność pijanego kierowcy za spowodowaną przezeń szkodę zostanie omówiona w innym wpisie na blogu).

Przechodząc do meritum, należy wskazać, iż zakład ubezpieczeń w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC kierowcy, odpowiada za każdą szkodę spowodowaną w związku z ruchem pojazdu mechanicznego objętego tym ubezpieczeniem. Dotyczy to również szkody spowodowanej przez kierowcę prowadzącego pojazd pod wpływem alkoholu. Ubezpieczyciel wypłaci poszkodowanemu należne mu odszkodowanie i zadośćuczynienie. Powyższe z uwagi, iż zachowanie sprawcy nie może wpływać negatywnie na sytuację poszkodowanego w procesie likwidacji czy też dalej w procesie cywilnym.
Odwołując się bezpośrednio do ustawy na podstawie której likwidowana będzie taka szkoda a mianowicie ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, należy wskazać, iż: Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii.

Nie budzi zatem wątpliwości, iż chociaż zakład ubezpieczeń zlikwiduje w imieniu pijanego sprawcy szkodę, to jednak taki sprawca musi liczyć się z tym, iż powyższy podmiot obciąży go wszelkimi kosztami związanymi z likwidacją takiej szkody. Powyższe nosi nazwę regresu ubezpieczeniowego.

W tym miejscu należy odpowiedzieć sobie na pytanie, kiedy kierowca będzie odpowiadał na zasadach wskazanych wyżej za szkodę przezeń wyrządzoną. Odpowiedzialność sprawcy rozpoczyna się wraz z przekroczeniem progu stężenia alkoholu w organizmie człowieka, to znaczy 0,10 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, co oznacza stan po użyciu alkoholu. Pojęcie stanu po użyciu alkoholu ? zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2 do 0,5 promila alkoholu lub obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.  Warto mieć jednak na uwadze, iż dla zaistnienia tzw. regresu ubezpieczeniowego wobec sprawcy nie ma najmniejszego znaczenia to czy sprawca dopuścił się wykroczenia, tj. najczęściej na podstawie art. 87 § 1 kodeksu wykroczeń (stan po użyciu alkoholu) czy może przestępstwa opisanego w art. 178a § 1 kodeksu karnego (stan nietrzeźwości). 

Jak podaje Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w 2013 roku zapadł wyrok w sprawie rekordowego regresu ubezpieczeniowego. Rekordzista jest winny Funduszowi aż 1,6 miliona zł, ponadto jak dalej wskazuje UFG: średnia wartość regresu ubezpieczeniowego wynosi obecnie ok. 12,8 tys. zł, czyli ponad 12-krotnie więcej, niż średnia cena polisy OC.


Zgodnie m.in. z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie: Roszczenie ubezpieczającego do sprawcy szkody przechodzi na ubezpieczyciela przez sam fakt zapłaty, zaś przesłankami tego nabycia są: odpowiedzialność sprawcy szkody i wypłata odszkodowania ubezpieczeniowego. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 marca 2008 roku, sygn. akt VI ACa 1139/07, niepublikowany) ale również zgodnie z treścią wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi, z dnia 8 listopada 2013 r., sygn. akt I ACa 610/13: Dla odpowiedzialności pozwanego z tytułu regresu ubezpieczeniowego nie ma również znaczenia to, czy stan jego nietrzeźwości był jedyną bezpośrednią przyczyną wypadku drogowego. Odpowiedzialność tę art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) wiąże bowiem z samym wyrządzeniem szkody przez kierującego będącego w stanie nietrzeźwości, bez względu na związek pomiędzy tym stanem, a powstaniem szkody. Nie może być wątpliwości, iż w sytuacji kiedy sprawca pozostawał pod wpływem alkoholu będzie on obciążony ogromnymi kosztami związanymi z likwidacją szkody i to niezależnie od tego czy posiadał ważne ubezpieczenie od OC czy też nie.

Zaznaczyć jednak trzeba, iż opisana powyżej odpowiedzialność ma zastosowanie, jedynie w sytuacji, w której wypadek został spowodowany z winy kierowcy będącego pod wpływem alkoholu. Natomiast jeżeli wypadek został spowodowany z wyłącznej winy poszkodowanego, lub osoby trzeciej, np. człowieka, który umyślnie wepchnął poszkodowanego pod koła pojazdu prowadzonego przez pijanego kierowcę, to konsekwencje kierowcy ograniczą się jedynie do odpowiedzialności za przestępstwo lub wykroczenie.

Kierowca prowadzący pojazd po spożyciu alkoholu nie może również liczyć na naprawienie poniesionej przez siebie szkody z dobrowolnych ubezpieczeń takich jak Autocasco czy NNW. Również w przypadku tych ubezpieczeń wyłączona jest odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń.

Zgoła odrębnym zagadnieniem będzie sytuacja innych osób podróżujących wspólnie z pijanym kierowcą. Otóż chociaż takiej osobie co do zasady przyznane zostanie odszkodowanie i zadośćuczynienie za poniesioną szkodę, jednakże wypłaty zostaną z reguły pomniejszone o przyczynienie określone przez towarzystwo ubezpieczeń na etapie likwidacji. Powyższe znajduje swoje uzasadnienie również w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, m. in. osoba, która decyduje się na jazdę samochodem z kierowcą będącym w stanie po spożyciu napoju alkoholowego przyczynia się do odniesionej szkody powstałej w wyniku wypadku komunikacyjnego, gdy stan nietrzeźwości kierowcy pozostaje w związku z tym wypadkiem. Spożycie napoju alkoholowego przed jazdą z takim kierowcą uważać należy za znaczne przyczynienie się do powstania szkody ? Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1985 r., sygn. akt IV CR 412/85;

Mając zatem na uwadze powyższe należy raz jeszcze podkreślić, iż osoba prowadząca pojazd mechaniczny pod wpływem alkoholu musi liczyć się z ujemnymi skutkami jakie poniesie w sytuacji spowodowania zdarzenia drogowego. Ponadto chociaż zakład ubezpieczeń podejmie się likwidacji szkody to jednak pijany sprawca zdarzenie zostanie obciążony nierzadko ogromnymi kosztami takiego postępowania. Z kolei osoby które podróżują z pijanym kierowcą również muszą liczyć się z tym, że roszczenia jakie otrzyma z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia zostaną odpowiednio zmniejszone, często nawet o kilkudziesięciu procent.

Podsumowując, fakt że wypadek został spowodowany przez pijanego kierowcę nie wpływa w żaden sposób na sytuację poszkodowanego.

Adwokat Iwona Wachel Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego w Rzeszowie. Jako adwokat w ramach swojej praktyki zajmuje się m.in. prawem cywilnym oraz prawem karnym z uwzględnieniem etapów obejmujących postępowanie przygotowawcze, proces sądowy, postępowanie wykonawcze. Specjalizuje się w sprawach odszkodowawczych z uwzględnieniem wypadków komunikacyjnych, wypadków przy pracy, wypadków w rolnictwie, wypadków za granicą, błędów medycznych oraz naruszenia dóbr osobistych.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *