zadośćuczynienie
Postępowanie sądowe,  Wypadek w rolnictwie,  Wypadki drogowe,  Wypadki przy pracy

Czym jest i kiedy należy się zadośćuczynienie po śmierci osoby najbliższej

W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć sobie na pytanie czym jest zadośćuczynienie. Mianowicie jest to rodzaj świadczenia pieniężnego za szkodę niemajątkową związaną z doznaną przez nas krzywdą, bólem i cierpieniem po śmierci osoby najbliższej.

Powyższe roszczenie wynika z treści art. 446 § 4 kodeksu cywilnego który mówi wprost: Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Kwestią otwartą pozostaje ustalenie kręgu osób najbliższych zgodnych z normatywnym brzmieniem przepisu o czym mowa będzie w odrębnym wpisie. Zawężając jednak temat dla kwestii niniejszego wpisu osobami najbliższymi pozostają: małżonek, dzieci, rodzice rodzeństwo, wnuki i dziadkowie zmarłego. Jak zostało wskazane powyżej nie jest to katalog zamknięty.
Jednak aby móc dochodzić zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej konieczne jest spełnienie łącznie kilku przesłanki, a mianowicie:

– osoba roszcząca musi pozostawać w kręgu osób najbliższych zmarłego;
– roszczenie z takiej szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, co wynika wprost z treści art. 4421 kodeksu cywilnego, co oznacza, że od wypadku w wyniku którego śmierć poniosła osoba najbliższa nie może upłynąć więcej niż 20 lat. Co analogicznie będzie się odnosiło również do roszczeń dochodzonych z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (m.in. posiadaczy pojazdów mechanicznych) zgodnie z art. 819 § 3 k.c.;
– osoba najbliższa która rości sobie prawo do zadośćuczynienia musi doznać szkody w postaci krzywdy, bólu, cierpienia ? tj. szkody niemajątkowej w sferze psychologicznej, emocjonalnej;
– opisane wyżej przeżycia w sferze psychologicznej, emocjonalnej muszą być skutkiem śmierci osoby najbliższej;
– konieczne jest ustalenie podmiotu odpowiedzialnego za skutki wypadku w wyniku którego śmierć poniosła osoba najbliższa;

Zarówno obowiązane do naprawienia szkody Towarzystwo Ubezpieczeń w którym ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej był samochód sprawcy zdarzenia jak i na dalszym etapie sprawy Sąd powinien kierować się szeregiem kryteriów dla przyznania odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia. W tej kwestii bardzo trafnie wypowiedział się Sąd Najwyższy wskazując, iż do kategorii krzywdy kompensowanej zadośćuczynieniem pieniężnym na podstawie art. 446 § 4 KC zalicza się w szczególności takie uszczerbki niemajątkowe wywołane śmiercią osoby najbliższej, jak: wstrząs psychiczny, cierpienia psychiczne, spadek sił życiowych, przyspieszenie rozwoju choroby, uczucie smutku, tęsknoty, żalu, poczucie osamotnienia, utrata wsparcia, rady, towarzystwa, niemożność odnalezienia się w nowej sytuacji, zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu rodziny, pozbawienie osobistych starań rodziców o utrzymanie i wychowanie dziecka, poczucie sieroctwa, niższej wartości wobec rówieśników, zachwianie poczucia bezpieczeństwa, pogorszenie ogólnej sytuacji życiowej dziecka. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2015 r., sygn. akt III CSK 173/14).

Należy jednak pamiętać, iż co do zasady samo przyznanie zadośćuczynienia jak i ustalenie wysokości odpowiedniej kwoty ma charakter uznaniowy. Dlatego też w takiej sytuacji istotne jest wykazanie jakiego rodzaju uszczerbku doznała osoba roszcząca w skutek śmierci osoby najbliższej.
W chwili obecnej nie istnieje jednak jednolite stanowisko w zakresie wysokości kwot odpowiednich tytułem zadośćuczynienia po śmierci osoby najbliższej, a to z uwagi na indywidualny charakter tego rodzaju spraw.

Poddając jednak analizie orzecznictwo Sąd powszechnych w Polsce z uwzględnieniem regionu Podkarpacia, należy wskazać, iż wysokość świadczeń dla osób najbliższych wahają się od 30.000 zł do nawet 200.000 zł.
Przy dokonywaniu oceny wysokości kwoty adekwatnej Sąd bierze również pod uwagę fakt, iż jest to wypłata jednorazowa, która powinna uwzględniać okoliczność, iż następstwa zdarzenia osoba roszcząca będzie odczuwała przez bardzo długi czas, a nierzadko również do końca swojego życia.

Oczywiście dokonując analizy kwot przyznawanych przez Towarzystwa Ubezpieczeń na etapie przed sądowym w tzw. postępowaniu likwidacyjnym wysokość zadośćuczynienia odpowiedniego w ocenia w/w podmiotu kształtuje się na poziomie od 5.000 lub 10.000 zł do około 50.000 zł, czyli na poziomie zdecydowanie niższym niż w toku postępowania sądowego.

Powyższe jest sytuacją bezsprzecznie krzywdzącą dla poszkodowanych, dlatego też większość tego rodzaju spraw ma swój finał na sali sądowej.
Niestety przeliczenie krzywdy wywołanej śmiercią osoby najbliższej na pieniądze nie jest zadaniem łatwym, dlatego każdy przypadek powinien być indywidualnej rozpatrzony i przeanalizowany z uwzględnieniem m.in. wieku roszczącego, jego stanu psycho-fizycznego przed śmiercią osoby najbliższej, zmiany w jego życiu po śmierci takiej osoby, cech indywidualnych charakteru czy stopnia zażyłości z osobą zmarłą przed wypadkiem.
Nie ulega zatem wątpliwości, iż dla rozstrzygnięcia tego rodzaju spraw na korzyść osoby poszkodowanej po śmierci osoby najbliższej celowe i zasadne jest skierowanie sprawy na drogę sądową, tak aby spór roszczącego i Towarzystwa Ubezpieczeń dotyczący wysokości tego zadośćuczynienia został rozstrzygnięty przez niezależnego sędziego.

Adwokat Iwona Wachel Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego w Rzeszowie. Jako adwokat w ramach swojej praktyki zajmuje się m.in. prawem cywilnym oraz prawem karnym z uwzględnieniem etapów obejmujących postępowanie przygotowawcze, proces sądowy, postępowanie wykonawcze. Specjalizuje się w sprawach odszkodowawczych z uwzględnieniem wypadków komunikacyjnych, wypadków przy pracy, wypadków w rolnictwie, wypadków za granicą, błędów medycznych oraz naruszenia dóbr osobistych.

Odpowiedz na „AnonimAnuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *