Za nami stary rok i Sylwester, który był obchodzony w wielu miastach nieco inaczej niż zazwyczaj, a mianowicie bez pokazów pirotechnicznych (fajerwerki/petardy). Warto najpierw wskazać, że nie tylko użycie tych produktów, ale przede wszystkim ich zakup jest regulowany i co do zasady powinien być dostępny tylko dla osób, które ukończyły 18 lat.
Dlatego też trzeba pamiętać, że fajerwerki, petardy, sztuczne ognie, ogień rzymski, itp. to materiały pirotechniczne, a jako takie mogą być niebezpieczne dla ludzi, zwierząt, budynków, samochodów i innych. Użytkowanie materiałów pirotechnicznych w otoczeniu osiedli czy zbiorowisk ludzkich (jak też terenów zalesionych) niesie ze sobą zagrożenie dla zdrowia, życia ale też i mienia innych osób.
W związku z tym nieumiejętne posługiwanie się fajerwerkami i innymi materiałami może powodować szkody w postaci: obrażeń ciała, oderwanie kończyn, oparzeń, uszkodzeń samochodów, wywołać pożar domu, gospodarstwa rolnego, a nawet śmierć osoby czy zwierzęcia.
Coraz częściej można przeczytać, że w skutek pokazu fajerwerków uszkodzone zostały samochody stojące nawet kilkanaście metrów od miejsca wystrzału. W roku 2017 głośno było o sprawie, w której w wyniku pokazu fajerwerków mężczyzna doznał obrażenia ciała w postaci uszkodzenia gałki ocznej. Pokaz ten organizowany przez właścicieli pensjonatu w Beskidzie, gdzie mężczyzna wraz z żoną spędzali Sylwestra skutkował trwałym uszkodzeniem wzroku w jednej z gałek ocznych. W tej sprawie zarówno Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej jak i Sąd Apelacyjny w Katowicach uznały odpowiedzialność za szkodę po stronie 3 podmiotów, tj. mężczyzny, który wystrzeliwał fajerwerki, właściciela pensjonatu ? jako organizatora pokazuoraz importera sztucznych ogni. W konsekwencji powyższego na rzecz poszkodowanego zasądzone zostało zadośćuczynienie i odszkodowanie.
Jak kształtowała się odpowiedzialność każdego z powyżej wskazanych podmiotów? Otóż:
- Mężczyzna, który wystrzeliwał fajerwerki uznany jak sprawca zdarzenia w postępowaniu karnym odpowiadał na podstawie 415 kodeksu cywilnegoKto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę?, obowiązany jest do jej naprawienia.
- Odpowiedzialność właściciela pensjonatu jest konsekwencją odpowiedzialności mężczyzny, który wystrzeliwał na jego polecenie fajerwerki. Wynika to z uwagi, że to właściciel pensjonatu odpowiadał za bezpieczną organizację pobytu swoich gości i atrakcji jakie miały miejsce w noc Sylwestrową. Ponosi więc odpowiedzialność za nienależyte wykonanie swego zobowiązania(art. 471 k.c.) i za działania lub zaniechania innych osób, z pomocą których zobowiązanie wykonywał(art. 474 k.c.).
- Solidarną odpowiedzialność z właścicielem pensjonatu na zasadzie ryzyka ponosi też importer sztucznych ogni. Kształtuje się ona na podstawie przepisów odnoszących się do produktu niebezpiecznego (art. 4491c.). Z treści uzasadnienia do w/w wyroku wynika, że biegły powołany w tej sprawie stwierdził, iż zawarty w fajerwerkach materiał piroplastyczny się nie spalił (a nawet nie zapalił), choć powinno to nastąpić, poszkodowany został zaś uderzony jego elementem, który w normalnych warunkach uległby anihilacji.
Powyższe rozstrzygnięcie jest zgodne z linią orzeczniczą sądów powszechnych w Polsce oraz Sądu Najwyższego, które wskazują jasno, że odpowiedzialność za wystrzeliwanie fajerwerków ponoszą organizatorzy imprezy oraz osoby odpalające fajerwerki. Za uszczerbek na zdrowiu i szkody na mieniu odpowiada organizator imprezy sylwestrowej niezależnie od tego, czy jest nim miasto lub gmina, czy przedsiębiorca. Nawet jeśli szkoda została wyrządzona przez jednego z uczestników.
Należy pamiętać, że odpowiedzialność zadbania o bezpieczeństwo w trakcie odpalania fajerwerków, petard, itp. spoczywa na organizatorze pokazu.
Warto również wspomnieć, kto odpowiada za wystrzeliwanie fajerwerków przez osoby niepełnoletnie. W takiej sytuacji odpowiedzialność za skutki wystrzałów odpowiedzą osoby pełnoletnie pod nadzorem których przebywają osoby niepełnoletnie lub ich rodzice.
Sąd Najwyższy orzekł, że do obowiązków gminy, która jest organizatorem pokazów fajerwerków w noc Sylwestrową na rynku miasta, należało zapewnienie bezpieczeństwa zgromadzonym ludziom. Jeżeli tego nie uczyniła i pozwoliła na odpalanie petard, ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wypadkiem, do którego doszło (wyrok Sądu Najwyższego z 20 lipca 2005 r., sygn. akt II CK 794/2004).
Tegoroczny Sylwester również nie odbył się bez szkód, tym razem głośno stało się o sytuacji, w której nieodpowiedzialnie odpalone fajerwerki spowodowały doszczętne spalenie się lokalu mieszkanki Krakowa.
Powyższy artykuł oczywiście nie wyczerpuje w całości tematu odpowiedzialności za użytkowanie czy wystrzeliwanie fajerwerków. Należy jednak pamiętać, że są to materiały niebezpieczne, które mogą wyrządzić ogromną szkodę zarówno osobie, która dokonuje wystrzału jak i innym postronnym osobom i ich mieniu.