Z pewnością każdy z nas podróżując samolotem doświadczył sytuacji w której nasz lot zostaje z nieokreślonej przyczyny opóźniony. Niestety takie opóźnienia mogą sięgać niekiedy kilku lub nawet kilkunastu godzin. Co zrobić w takiej sytuacji? Jakie przysługują nam prawa kiedy nasz lot jest opóźniony?
Otóż zgodnie z treścią rozporządzenia WE NR 261/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów jak również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej nakładają na przewoźników lotniczych obowiązki względem pasażerów w przypadku opóźnienia wylotu. Podróżny obowiązany jest jednak posiadać potwierdzoną rezerwację na dany lot oraz stawić się na odprawę na czas. Warto pamiętać, że uprawnienia pasażerów zależne są od czasu oczekiwania, przyczyn opóźnienia i długości lotu. Absolutne minimum jakie zgodnie z w/w aktami prawnymi nałożone są na przewoźników, to:
– w przypadku kiedy lot jest opóźniony o co najmniej 2 godziny przewoźnik jest zobowiązany do poinformowania o przysługujących pasażerom prawach i procedurach oraz o dalszym rozwoju sytuacji, przyczynie opóźnienia, oraz możliwości:
- zwrotu kosztów biletu;
- zaoferowania innego połączenia z punktem docelowym podróży;
- posiłku, napojów oraz rozmowy telefonicznej, jeżeli czas oczekiwania na inne połączenie lotnicze to usprawiedliwia;
W sytuacji kiedy nasz lot opóźniony jest o co najmniej 5 godzin możemy odstąpić od umowy i przysługuje nam prawo do zwrotu pełnego kosztu biletu w terminie 7 dni za wszystkie części nieodbytej podróży. Co nie mniej istotne służy nam również zwrot kosztu pełnego biletu również za tę część podróżny którą już odbyliśmy jeżeli opóźniony lot nie służy już dłużej jakiemukolwiek celowi związanemu z pierwotnym planem podróży. Ponadto służy nam również prawo do powrotu do pierwszego miejsca wylotu w najwcześniej możliwym terminie, dla przykładu gdy lot był zaplanowany w związku z zaplanowanym wydarzeniem zawodowym ? konferencja, sportowym ? mistrzostwa świata w piłce nożnej czy innym.
Powyżej opisane prawa przysługują nam zupełnie niezależnie od odszkodowania, którego wysokość uzależniona jest od długości lot, a to zgodnie z poniższym odszkodowanie w wysokości odpowiednio:
- 250 euro w przypadku lotu o długości do 1,5 tys. km,
- 400 euro w przypadku lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1,5 tys. km i innych lotów o długości 1,5 do 3,5 tys. km,
- 600 euro w przypadku innych lotów
przysługuje pasażerowi który dotrze do miejsca docelowego 3 godziny lub więcej po pierwotniej przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu.
Powyższa sytuacja kształtuje się nieco odmiennie w przypadku tradycyjnych linii lotniczych oraz tzw. tanich linii lotniczych. Otóż w przypadku tradycyjnej linii lotniczej (ang. legacy carrier), przesiadki standardowo uwzględnione są w jednej rezerwacji (lot składany), dlatego w przypadku opóźnienia przewoźnik musi zagwarantować nowy bilet na kolejny odcinek lotu uwzględniony w danej rezerwacji. Zatem gdy w tradycyjnych liniach dokonamy osobnej rezerwacji na każdy odcinek lotu, alternatywne przesiadki pomiędzy poszczególnymi elementami podróży nie będą gwarantowane. Z kolei tzw. tanie linie lotnicze (ang. low-cost carriers, LCC) zazwyczaj odpowiadają tylko za każdy pojedynczy odcinek podróży, stąd jeżeli z powodu opóźnienia przylotu nie zdążymy na kolejny wylot (nawet nie z własnej winy) to niestety ryzyko obciąża pasażera.
Warto jednak pamiętać, że nie każde opóźnienie lotu wywołuje skutek w postaci możliwości domagania się odszkodowania przez pasażera. Odpowiedzialność przewoźnika za opóźnienie lotu będzie wyłączona jeżeli przewoźnik lotniczy jest w stanie dowieść, że odwołanie lub duże opóźnienie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 2009 r. C-402/07 ? C-432/07: Artykuły 5, 6 i 7 rozporządzenia nr 261/2004 należy interpretować w ten sposób, że do celów stosowania prawa do odszkodowania pasażerów opóźnionych lotów można traktować jak pasażerów odwołanych lotów oraz że mogą oni powoływać się na prawo do odszkodowania przewidziane w art. 7 tego rozporządzenia, jeżeli z powodu tych lotów poniosą stratę czasu wynoszącą trzy godziny lub więcej, czyli jeżeli przybędą do ich miejsca docelowego trzy godziny lub więcej po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. Niemniej, takie opóźnienie nie rodzi po stronie pasażerów prawa do odszkodowania, jeżeli przewoźnik lotniczy jest w stanie dowieść, że odwołanie lub duże opóźnienie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, to jest okoliczności, które pozostają poza zakresem skutecznej kontroli przewoźnika lotniczego.
Dla przykładu za takie nadzwyczajne okoliczności można uznać:
– wojnę lub niestabilność polityczną ? jeśli podróż nie jest zalecana z powodów bezpieczeństwa (np. Somalia, Afganistan, Syria);
– względy bezpieczeństwa ? uprowadzenie samolotu, alarm bombowy na pokładzie samolotu lub na lotnisku, usunięcie pozostawionego bez opieki bagażu. Także lądowanie awaryjnie, aby wysadzić stwarzającego zagrożenie pasażera;
– przyczyny meteorologiczne ? warunki pogodowe uniemożliwiające bezpieczne wykonanie lotu, ale także zamknięcie lotniska z powodu bardzo złej pogody. Również uszkodzenie samolotu przez czynniki meteorologiczne (np. wichury, załamanie pogody, wyładowania atmosferyczne, tornada), które mogą wpłynąć na bezpieczeństwo rejsu;
Podsumowując w sytuacji opóźnionego lotu jako pasażerowi mamy prawo nie tylko do odpowiedniej opieki ze strony naszego przewoźnika ale również do odszkodowania, którego wysokość uzależniona jest od odległości na jaką podróżujemy. Ponadto trzeba pamiętać, że złożenie reklamacji najlepiej dokonać niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 1 roku (dla Polski, inne terminy dla innych krajów członkowskich). Na koniec należy dodać, że przewoźnik ma 30 dni na ustosunkowanie się do naszej reklamacji, a w sytuacji braku odzewu lub decyzji nas niesatysfakcjonującej konieczne będzie złożenie skargi do Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
